آکنه مشکل پوستی و مزمن است که پوست را متورم می‌کند و باعث لکه و جوش مخصوصاً در نواحی صورت، شانه،کمر،گردن، قفسه سینه و بالای بازو می‌شود و می‌تواند باعث خجالت شود اما درمان‌های آن موجود و موثر است. آکنه رایج‌ترین مشکل پوستی است که بیش از نیمی از افراد درگیر آن هستند. آکنه اغلب در سن بلوغ ایجاد می‌شود یعنی هنگامی که غدد چربی فعال می‌شوند. اما آکنه در هر سنی می‌تواند ایجاد شود. آکنه مشکل پوستی خطرناکی نیست اما ممکن است جای آنها رو بدتنان بماند. دسته کم 85 درصد افراد در بین سنین 12 تا 24 یکبار آکنه را تجربه کرده‌اند.
حقایقی در مود آکنه
هورمون‌های مردانه در مردان و زنان به وسیله غدد فوق کلیوی تولید می‌شود. این هورمون‌ها غدد چربی زیر پوست را تحریک به ترشح می‌کنند. چربی ترشح شده از غدد روی فولیکول مو می‌ماند و آکنه ایجاد می‌شود.
- در بین سنین 11 تا 30 سال از هر چهار نفر، 3 نفر دچار آکنه می‌شوند.
- آکنه خطرناک نیست اما ممکن است، جای آن روی پوستتان بماند.
- نوع درمان بستگی به شدت و ماندگاری آکنه دارد.
- عوامل تشدید کننده شامل ژنیک، چرخه قاعدگی، استرس و اضطراب، آب و هوای گرم و مرطوب، استفاده از لوازم آرایش روغن‌دار و فشار دادن جوش‌ها است.
درمان خانگی آکنه
آکنه مشکلی رایج است و راه‌های زیادی برای درمان خانگی آکنه وجود داد. اما همه آنها توسط محققین تایید نشده‌اند.
1. رژیم غذایی: هنوز کاملاً معلوم نیست که رژیم غذایی چه نقشی در بدتر شدن آکنه دارد. دانشمندان دریافته‌اند که افرادی دارای رژیم غذایی غنی شده از ویتامین‌های A و E و زینک کمتر در معرض خطر آکنه هستند. بعضی‌ها ارتباط میان آکنه و رژیم غذایی را قابل بحث می‌دانند اما به طور کلی رژیم غذایی را توصیه می‌کنند که حاوی قند کمتری است و ممکن است، مفید باشد.
2. روغن درخت چای: نتایج تحقیق بر 60 نفری که از روغن درخت چای استفاده کرده بودند، نشان داد که روغن درخت چای 5 درصد به بهبود آکنه متوسط کمک کرده است.
3. چای: نشانه‌هایی وجود دارد که مواد شیمیایی درون چای مانند چای سبز، به صورت استفاده موضعی برای کاهش تولید چربی طبیعی پوست مفید است و آکنه را درمان می‌کند. هر چند در این تحقیق ترکیبات استخراج شده از چای و نه خود چای مورد استفاده قرار گرفته است.
4. مرطوب کننده‌ها: این مواد می‌توانند پوست را نرم کنند و مخصوصاً مناسب برای افرادی است که آکنه را با ایزوترتینوئین درمان می‌کنند. مرطوب کننده‌هایی که حداقل دارای 10 درصد آلوئه‌ورا یا نارون کوهی هستند، می‌توانند اثر نرم کنندگی و ضد التهاب داشته باشند.
علت آکنه چیست؟
فولیکول‌ها کیسه‌های کوچکی هستند که مایعی خاص تولید و ترشح می‌کنند و غدد چربی را نیز به منافذ پوست متصل می‌کنند. همچنین مو در داخل فولیکول رشد می‌کند و از سطح پوست بیرون می‌آید. غدد زیر پوست چربی به نام سبوم یا همان چربی طبیعی بدن تولید می‌کنند که سلول پوست‌های مرده را از طریف فولیکول مو به سطح پوست می‌آورد. سلول‌های پوست، سبوم و مو ممکن است با یکدیگر ترکیب شوند و فولیکول مو را مسدود کنند. اینگونه چربی زیر پوست جمع می‌شود و اگر در معرض باکتری قرار بگیرد، عفونت می‌کند و ملتهب می‌شود. پروپیونی باکتریوم آکنه نام نوعی باکتری روی پوست است که عامل عفونت کردن جوش‌ها است. به یاد داشته باشید که اگر آکنه را فشار دهید، گسترش می‌یابد. محققان معتقدند که مقاومت و میزان آکنه بستگی به نوع این باکتری دارد. همه باکتری‌های آکنه باعث جوش نمی‌شوند. بلکه نوعی از باکتری کمک به جوش نزدن پوست می‌کند.
1. عوامل هورمونی
عوامل متعددی باعث آکنه می‌شوند اما دلیل اصلی آن رشد هورمون مردانه آندروژن است. هورمون آندروژن در آغاز بزرگسالی زیاد و در زنان این هورمون به استروژن تبدیل می‌شود. افزایش سطح آندروژن باعث بزرگ شدن غدد چربی زیر پوست می‌شود. هنگامی که غدد چربی بزرگ می‌شوند، سبوم بیشتری تولید خواهد شد که می‌تواند دیواره‌های سلول‌های موجود در منافذ پوست را بشکند و باعث رشد باکتری شود.
2. عوامل احتمالی دیگر
- بعضی از داروها که حاوی آندروژن و لیتیوم است
- لوازم آرایش روغنی
- تغییر هورمونی
- استرس
- قاعدگی
- ژنتیک
درمان انواع آکنه ملایم
درمان آکنه بستگی به شدت و مقاومت آن دارد. برای درمان آکنه ملایم می‌توان از انواع مختلف کرم و ژل استروئیدی یا غیراستروئیدی که برای درمان آکنه موجود است و تاثیرگذاری خوبی هم دارند، استفاده کرد. آکنه ملایم ممکن است با داروهای بدون نسخه مانند ژل، صابون، پد، کرم و لوسیون برای استفاده روی پوست، درمان شوند. کرم و لوسیون برای پوست‌های حساس خوب و ژل‌ها الکلی برای پوست‌ها چرب بهتر هستند. بهتر است که ابتدا با دارویی که قوی نیست درمان خود را شروع کنید زیرا بعضی از آنها می‌توانند هنگام استفاده اول باعث تحریک، قرمزی یا سوزش پوست شوند. این عوارض جانبی معمولاٌ بعد از استفاده مداوم کمتر می‌شوند و اگر اینگونه نشد، به دکتر مراجعه کنید. داروهای بدون نسخه برای درمان آکنه، ممکن است حاوی موارد زیر باشند:
1. رزورسینول: به درمان آکنه سر سیاه و سر سفید کمک می‌کند.
2. بنزوئیل پراکسید: باکتری‌ها را می‌کشد، سرعت ترمیم پوست را افزایش و تولید سبوم را کاهش می‌دهد.
3. اسید سالیسیلیک: کمک به از بین بردن آکنه‌های سر سیاه و سر سفید و کاهش التهاب و ورم می‌کند.
4. گوگرد: کاربرد این ماده هنوز شناخته نشده است.
5. رتین-آ: هنگام بازسازی سلول‌ها، به باز شدن منافذ پوست کمک می‌کند.
5. آزلائیک اسید: سلول‌ها موجود در فولیکول را محکم، تولید سبوم را متوقف و رشد باکتری را کم می‌کند. کرم هم برای آکنه وجود دارد اما انواع دیگر دارو بدون نسخه برای درمان رزاسه استفاده می‌شود.
درمان آکنه از ملایم تا حاد
1. تزریق کورتیکواستروئید: اگر کیست آکنه به شدت ملتهب شود، می‌ترکد و باعث اسکار می‌شود. در این شرایط متخصص پوست احتمالاً کیست ملتهب شده را با تزریق کورتیکواستروئید رقیق شده درمان خواهد کرد. اینگونه از ایجاد اسکار جلوگیری می‌شود و سرعت کاهش التهاب و درمان افزایش می‌یابد. کیست نیز پس از چند روز از بین می‌رود.
2. آنتی بیوتیک خوراکی: آنتی بیوتیک‌ها با رشد باکتری‌ها مبارزه و التهاب را کم می‌کنند که ممکن است به صورت خوراکی به مدت 6ماه یا بیشتر جهت کم کردن شدت آکنه حاد، برای بیمار تجویز شود. هدف اینکار کاهش باکتری آکنه است. دوز مصرفی آنتی بیوتیک از همان ابتدا به منظور از بین بردن کامل آکنه زیاد است. با گذر زمان باکتری‌های آکنه ممکن است نسبت به آنتی بیوتیک مقاوم شوند و نوع دیگری از آنتی بیوتیک لازم شود. احتمال مقاوم شدن آکنه به آنتی بیوتیک موضعی بیشتر از مقاوم شدن به آنتی بیوتیک‌های خوراکی است. اریترومایسین و تتراسایکلین از جمله آنتی بیوتیک‌های رایج تجویزی برای درمان آکنه است.
3. قرص جلوگیری یا ضدبارداری: قرص‌ها جلوگیری می‌توانند با متوقف کردن غددی که بیش از حد فعال هستند، آکنه را در زنان کنترل کند. این قرص‌ها معمولاً به عنوان درمان طولانی مدت آکنه استفاده می‌شوند. این دارو ممکن است برای خانم‌های که اختلال انعقاد خون دارند، سیگار می‌کشند، سابقه سر درد میگرنی دارند و بالای 35 سال هستند، مناسب نباشد. مهم است که این قرص‌ها را با هماهنگی دکتر زنان و زایمان مصرف کنید.
4. آنتی باکتری‌های موضعی: هدف آنتی باکتری‌های موضعی نیز کم کردن باکتری آکنه جهت ملایم کردن آکنه حاده است. کلیندامایسین و سدیم سولفاستامید از انواع آنتی باکتری‌های پوستی هستند. متخصص پوست ممکن است رتینوئید موضعی تجویز کند. رتینوئید موضعی از ویتامین آ تشکیل شده است. این پماد موضعی منافذ بسته پوست را باز و از گسترش آکنه‌های سر سفید و سر سیاه جلوگیری می‌کند.
5. ایزوترتینوئین: ایزوترتینوئین نوعی رتینوئید قوی و خوراکی است که برای درمان آکنه‌های کیستی حاد و آکنه‌هایی که با داروهای دیگر درمان نشده‌اند، استفاده می‌شود. این دارویی است که حتما باید تحت نظارت دکتر مصرف شود و عوارض خطرناکی دارد. همچنین خاطرتتان باشد که این دارو را نباید با ویتامین آ مصرف کنید
با انواع آکنه آشنا شوید
1. سر سفید: اینها زیر پوست می‌مانند و کوچک هستند.
2. سر سیاه: کاملاً قابل مشاهده هستند و روی پوست ایجاد می‌شوند.
3. سفت دانه (پاپول): معمولاً کوچک و صورتی هستند و روی سطح پوست ایجاد می‌شوند.
4. کورک: کاملاً روی سطح پوست قابل مشاهده است. قرمز هستند و سر آنها چرک دارد.
5. ندول: کاملاً روی پوست قابل مشاهده است. آنها بزرگ، سفت و دردناک هستند و عمیقاً در پوست قرار دارند..
6. کیست: کاملاً روی سطح پوست قابل مشاهده است. آنها دردناک و پر از چرک هستند. کیست باعث ایجاد اسکار می‌شود.
نکاتی برای جلوگیری از بروز آکنه
- دستانتان را بیش از روزی دوبار با آب گرم و صابون مخصوص آکنه بشویید.
- پوستتان را لایه برداری نکنید یا جوش‌ها را فشار ندهید زیرا با اینکار عفونت را پخش می‌کنید که باعث می‌شود منافذ پوست بیشتر بسته شوند، پوست ملتهب و قرمز شود.
- جوش‌ها را دستکاری نکنید زیرا باعث اسکار می‌شود.
- از متخصص برای درمان جوش‌هایی که به دلایل زیبایی باید از بین بروند، کمک بگیرید.
- از لمس پوست صورت خودداری کنید.
- تلفن را دور از صورت خود نگهدرید زیرا ممکن روی آن سبوم یا باکتری پوستی باشد.
- دست‌هایتان را به صورت مداوم بشویید. مخصوصاً قبل از استفاده از لوسیون، کرم و آرایش کردن.
- عینک خود را به صورت مداوم بشویید زیرا سبوم و باکتری روی آن جمع می‌شود.
- اگر پشت کمر، روی شانه یا قفسه سینه آکنه دارید سعی کنید لباس‌های نازک بپوشید تا پوست شما نفس بکشد. از پوشیدن لباس‌های تنگ، هدبند، کلاه و روسری بپرهیزید و اگر ناچار به استفاده از آنها هستید، مرتباً آنها را بشویید.
- از لوازم آرایش مخصوص پوست‌های حساس و بدون روغن استفاده کنید. شب‌ها با آرایش نخوابید.
- از ژیلت تیز برای اصلاح موها استفاده کنید. قبل از شیو کردن صورت و بدن پوست خود را با آب گرم و صابون نرم کنید.
- موهایتان را تمیز نگهدارید زیرا در آنها سبوم و فضولات پوستی می‌ماند. از محصولات روغنی مو مانند آنهایی که حاوی کره کاکائو هستند، خودداری کنید.
- بیش از حد خود را در معرض نور خورشید قرار ندهید زیرا باعث می‌شود پوست سبوم بیشتری تولید کند. اکثر داروهای کاهش سبوم خطر آفتاب سوختگی را افزایش می‌دهند.
- سعی کنید از موقعیت‌های استرس‌زا دوری کنید زیرا می‌تواند باعث افزایش تولید کورتیزول و آدرنالین شود که ایجاد آکنه را تشدید می‌کند.
- سعی کنید پوست خود را در آب و هوای مرطوب، خشک و خنک نگهدارید تا از عرق کردن جلوگیری شود.
بیشتر بخوانید: ۳ روش استفاده از چای سبز برای مراقبت پوست
