پنومونی یا ذات‌الریه، یک عفونتی است که کیسه‌های هوا را در یک یا هر دو ریه تحریک می‌کند. کیسه‌های هوا، هنگام التهاب ممکن است با مایعات پر شوند و باعث شوند بیماران از سرفه، تب، لرز رنج ببرند و در تنفس نیز مشکل داشته باشند. درمان پنومونی با آنتی بیوتیک‌ها، کاهش دهنده تب و داروهای سرفه امکان پذیر است. اگرچه در برخی موارد، به ویژه افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، نوزادان و افراد مسن به بستری نیازمند هستند. علی رغم شدت احتمالی پنومونی، این امکان وجود دارد که افراد سالم در طی 1 یا 3 هفته به طور کامل بهبود می‌یابند.
بخش اول مشورت کردن با پزشک
1. علائم هشدار را تشخیص دهید
برای افراد سالم، ذات‌الریه می‌تواند مانند آنفولانزا یا سرماخوردگی شروع شود. تفاوت عمده این است که وقتی بیمار از ذات الریه رنج می‌برد، احساس بیماری به مراتب طولانی‌تر خواهد شد. اگر بیماری طولانی مدت را تجربه می‌کنید، ممکن است دچار ذات‌الریه شده باشید، بنابراین شناختن علائم، بسیار مهم است تا بتوانید آن را درمان کنید. علائم خاص در افراد مختلف متفاوت است اما عموماً شامل برخی از موارد زیر است:
- تب و لرز، تعریق
- سرفه، که ممکن است با خلط همراه باشد
- درد قفسه سینه هنگام تنفس یا سرفه
- تنگی نفس
- خستگی
- حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
- گیجی
- سردرد
2. به سراغ پزشک خود بروید
اگر علائم فوق را تجربه کرده‌اید و تب 102 درجه فارنهایت (39 درجه سانتیگراد) یا بالاتر دارید، باید به متخصص بهداشت و سلامت خود اطلاع دهید. او قادر خواهد بود تا شما را با بهترین روش عملی راهنمایی کند. این امر به ویژه در مورد گروه‌های آسیب پذیر نیز صادق است که شامل: کودکان زیر 2 سال، بزرگسالان بالای 65 سال و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف می‌شود.
3. برای بهبودی خود برنامه ریزی کنید
هنگامی که در مطب پزشک هستید، او تعدادی آزمایش را انجام می‌دهد تا تشخیص دهد که آیا شما واقعاً ذات‌الریه دارید یا خیر. اگر این کار را انجام دهید، پزشک قادر به توصیه درمانی یا در بعضی موارد بستری شدن در بیمارستان را پیشنهاد می‌دهد. زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنید، می‌توانید انتظار داشته باشید که او با معاینه بدنی شروع می‌کند و احتمالاً با چند آزمایش دیگر کارش را ادامه می‌دهد.
- پزشک با یک گوشی پزشکی به ریه‌های شما گوش می‌دهد. هنگامی که نفس می‌کشید، به صداها بویژه صدای ترک خوردگی، قُل قُل و صدای زوزه گوش می‌دهد و برای مناطقی از ریه‌های شما که نمی‌توان صدای تنفس را به صورت عادی شنید، پزشک ممکن است رادیوگرافی قفسه سینه را برایتان تجویز کند.
- توجه داشته باشید که پنومونی مبتنی بر ویروس، درمان شناخته شده‌ای ندارد. پزشک به شما می‌گوید که در این حالت چه کاری باید انجام دهید.
- زمانی که بستری می‌شوید آنتی بیوتیک، مایعات داخل وریدی و احتمالاً اکسیژن درمانی برای درمان پنومونی دریافت خواهید کرد.
بخش دوم بهبود یافتن
1. دستورات پزشک را دقیقاً یکبار در خانه مرور کنید
پنومونی در درجه اول با آنتی بیوتیک‌ها، معمولاً آزیترومایسین، کلاریترومایسین یا داکسی سایکلین درمان می‌شود. پزشک شما بر اساس سن و سابقه پزشکی، این آنتی بیوتیک‌ها را تجویز می‌کند. پس از اینکه پزشک نسخه‌ای را برای شما تجویز کرد، بلافاصله آن را از داروخانه محلی تهیه کنید. بسیار مهم است که دوره کامل آنتی بیوتیک‌های تجویز شده توسط پزشک را تمام کرده و از هرگونه دستورالعمل نوشته شده روی جعبه پیروی کنید، مگر اینکه توسط پزشک دستور دیگری داده شود.
- حتی اگر احساس بهتری دارید، متوقف کردن آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند باکتری‌هایی را ایجاد کند که در برابر آنتی بیوتیک‌ها مقاوم باشند.
2. آن را کند و آسان کنید
برای افراد سالم، آنتی بیوتیک‌های تجویز شده توسط پزشک معمولاً در حدود 1 تا 3 روز باعث می‌شود احساس بهتری داشته باشید. در طی روزهای اول بهبودی، بسیار مهم است که استراحت کنید و مایعات زیادی بنوشید. حتی پس از اینکه احساس بهتری پیدا کردید، نباید بیش از حد به خودتان فشار آورید، زیرا سیستم ایمنی بدن هنوز در حال بهبود است. این مساله بسیار حائز اهمیت است، زیرا فشار آوردن بیش از حد ممکن است منجر به بازگشت مجدد یا عود ذات‌الریه شود.
- نوشیدن مایعات (به ویژه آب) به متلاشی شدن مخاط در ریه‌های شما کمک می‌کند.
- مجدداً، کل دوره داروهای تجویز شده توسط پزشک را به اتمام برسانید.
3. یک رژیم غذایی سالم داشته باشید
خوردن غذای مناسب نمی‌تواند پنومونی را درمان کند. با این حال، یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به بهبودی عادی کمک کند. میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ باید مرتباً خورده شوند. آن‌ها حاوی آنتی اکسیدان هستند که به بدن شما در مقاومت و بهبودی از بیماری کمک می‌کند. غلات کامل نیز بسیار مهم هستند، چرا که منبع خوبی از کربوهیدرات‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و تقویت انرژی می‌شوند. در نهایت، غذاهای غنی از پروتئین را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. پروتئین، چربی‌های ضد التهابی را برای بدن فراهم می‌کند. اگر قصد ایجاد تغییرات چشم‌گیر در رژیم غذایی خود دارید، همیشه با پزشک خود مشورت کنید.
- سعی کنید جو و برنج قهوه‌ای بخورید تا غلات کامل را به رژیم غذایی خود بیافزایید.
- از خوردن لوبیا، عدس، مرغ بدون پوست و ماهی استفاده کنید تا پروتئین را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. از گوشت‌های چرب، مانند گوشت قرمز یا گوشت فرآوری شده خودداری کنید.
- همچنین، مایعات زیادی بنوشید تا هیدراته شوید و این کار به نازک شدن مخاط در ریه‌های شما کمک می‌کند.
- برخی مطالعات حاکی از آن است که ویتامین D در بهبودی ذات‌الریه موثر است، اگرچه این امر هنوز تأیید نشده است.
- سوپ مرغ، منبع خوبی برای مایعات، الکترولیت‌ها، پروتئین و سبزیجات است!
4. در صورت لزوم به پزشک مراجعه کنید
برخی از پزشکان (نه همه) یک معاینه زمانبندی را ترتیب می‌دهند. این کار به طور معمول، یک هفته پس از مراجعه اولیه شما انجام می‌شود و پزشک می‌خواهد مطمئن شود که آنتی بیوتیک‌های تجویز شده عمل می‌کنند یا خیر. اگر در طول هفته اول بهبودی نداشته باشید، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
- زمان بهبودی طبیعی از پنومونی، 1 تا 3 هفته است. اگرچه چند روز پس از مصرف آنتی بیوتیک باید احساس بهتری داشته باشید.
- اگر علائم به مدت یک هفته پس از شروع مصرف آنتی بیوتیک ادامه یابد، این می‌تواند نشانه آن باشد که شما در حال بهبودی نیستید و باید سریعاً به پزشک خود مراجعه کنید.
- اگر عفونت با درمان آنتی بیوتیک ادامه یابد، ممکن است بیماران همچنان به مراقبت در سطح بیمارستان نیاز داشته باشند.
بخش سوم بازگشت به سلامتی
1. روال معمول خود را به تدریج و با اجازه پزشک از سر بگیرید
به خاطر داشته باشید که به راحتی خسته خواهید شد و ممکن است کند کار کنید. سعی کنید از رختخواب بیرون بروید و بدون اینکه بیش از حد به خودتان فشار آورید فعال باشید. شما می‌توانید به تدریج 1 یا 2 فعالیت به طور روزانه انجام دهید تا بدنتان فرصتی برای بهبودی کامل پیدا کند.
- می‌توانید با تمرینات ساده تنفس در رختخواب شروع کنید. نفس عمیق بکشید و آن را به مدت 3 ثانیه نگه دارید و سپس با لب‌هایی که تا حدی بسته است آن را رها کنید.
- در اطراف خانه یا آپارتمان خود پیاده‌روی‌های کوتاه انجام دهید. در صورتی که خسته نشدید، در مسافت‌های طولانی‌تری راه بروید.
2. از خود و سیستم ایمنی خود محافظت کنید
به یاد داشته باشید که هنگام بهبودی از ذات‌الریه، سیستم ایمنی بدن شما در وضعیت ضعیف قرار دارد. یک ایده خوب برای محافظت از سیستم ایمنی ضعیف شده، اجتناب از افراد بیمار و مناطق پرجمعیت مانند: مراکز خرید یا بازار است.
3. مراقب بازگشت به مدرسه یا محل کار باشید
با توجه به خطر ابتلا به عفونت، تا زمانی که دمای بدن شما به حالت عادی برگردد و دیگر سرفه نکنید، نباید به مدرسه یا محل کار خود برگردید. باز هم، فشار آوردن بیش از حد می‌تواند خطر عود مجدد ذات‌الریه را به همراه داشته باشد.
بیشتر بخوانید: نحوه جلوگیری از عفونت های تنفسی فوقانی
